چالش‌ها و فرصت‌های استفاده از رویکرد علم شهروندی در برنامه‌ریزی آموزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی آموزش و پرورش، مازندران، بابل، ایران

3 کارشناسی آموزش کودکان استثنایی ، آموزش و پرورش، مازندران ، بابل، ایران

4 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آموزشی، آموزش و پرورش، مازندران، بابل، ایران

10.22080/eps.2025.28145.2294

چکیده

هدف: علم شهروندی (Citizen Science) به پژوهش‌های علمی اطلاق می‌شود که در آن شهروندان غیرحرفه‌ای یا دانشمندان آماتور در جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها مشارکت می‌کنند. این رویکرد به ترویج مشارکت عمومی در فرآیندهای علمی و ارتقای آگاهی اجتماعی کمک می‌کند. با پیشرفت فناوری و دسترسی به داده‌های بزرگ، علم شهروندی به عنوان ابزاری نوین در آموزش و یادگیری مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی فرصت‌ها و چالش‌های علم شهروندی در حوزه آموزش و یادگیری است. این پژوهش سعی دارد تا با مرور سیستماتیک ادبیات موجود، به شناسایی پتانسیل‌های این رویکرد و چالش‌های موجود در اجرای آن بپردازد.
روش‌شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف، بنیادی و از نظر گردآوری داده‌ها، توصیفی – کتابخانه‌ای است. از روش مرور سیستماتیک ادبیات برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. جستجو در پایگاه‌های معتبر علمی، شامل مقالات علمی و منابع مرتبط، برای شناسایی شواهد معتبر انجام شد. از مدل SALSA (جستجو، ارزیابی، ترکیب و تحلیل) برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهند که علم شهروندی می‌تواند به ارتقای سواد علمی، تقویت تفکر انتقادی و افزایش مشارکت اجتماعی کمک کند. همچنین، چالش‌هایی نظیر کمبود منابع آموزشی، ناآگاهی معلمان و دانش‌آموزان، و موانع فرهنگی و اجتماعی در اجرای این رویکرد وجود دارد.
نتیجه‌گیری: علم شهروندی به عنوان یک رویکرد آموزشی نوآورانه، پتانسیل‌های زیادی برای بهبود کیفیت آموزش و یادگیری دارد. با این حال، برای تحقق این پتانسیل‌ها، نیاز به برنامه‌ریزی مناسب و آموزش‌های هدفمند وجود دارد. این پژوهش می‌تواند به عنوان نقطه شروعی برای تحقیقات میدانی و توسعه علم شهروندی در نظام‌های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد می‌شود پژوهشگران در آینده به طراحی و اجرای پروژه‌های جامع‌تری بپردازند که بتوانند به تحقق اهداف آموزشی و علمی کمک کنند.
اصالت و نوآوری پژوهش: نوآوری این تحقیق در ارائه راهکارهای دقیق برای ادغام علم شهروندی در برنامه‌های آموزشی است که به خلأهای موجود در تحقیقات قبلی پاسخ می‌دهد و تحولاتی در نگرش‌ها و شیوه‌های آموزشی ایجاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Challenges and Opportunities of Using the Citizen Science Approach in Educational Planning

نویسندگان [English]

  • Hossain Narimani 1
  • Sediqeh AmouzadaArai 2
  • Fatemezahra Narimani 3
  • sayedreza hamidaii keshteli 4
1 PhD in of Knowledge and Information Science . Mazandaran University,Cenral Llibrary Babolsar
2 Master's degree in educational management, Education, Mazandaran, Babol
3 . Bachelor's degree in teaching exceptional children, Education, Mazandaran, Babol,
4 Master's degree in educational planningEducation, Mazandaran, Babol
چکیده [English]

Objective: Citizen Science refers to scientific research in which non-professional citizens or amateur scientists participate in the collection and analysis of data. This approach promotes public engagement in scientific processes and enhances social awareness. With the advancement of technology and access to big data, Citizen Science has gained attention as a novel tool in education and learning. The aim of this study is to examine the opportunities and challenges of Citizen Science in the field of education and learning. This research seeks to identify the potential of this approach and the challenges encountered in its implementation through a systematic review of the existing literature. 
Methodology: This research is fundamental in terms of its goals and descriptive-library-based in terms of data collection. A systematic review of the literature was used for data collection and analysis. Searching in reputable scientific databases, including scientific articles and related resources, was conducted to identify credible evidence. The SALSA model (Search, Appraise, Synthesize, and Analyze) was used to analyze the data. 
Findings: The findings indicate that Citizen Science can contribute to enhancing scientific literacy, strengthening critical thinking, and increasing social participation. However, challenges exist in the implementation of this approach, such as a lack of educational resources, unawareness among teachers and students, and cultural and social barriers. 
Conclusion: Citizen Science, as an innovative educational approach, has significant potential to improve the quality of education and learning. However, to realize this potential, appropriate planning and targeted training are necessary. This research can serve as a starting point for field studies and the development of Citizen Science in educational systems. It is recommended that researchers in the future design and implement more comprehensive projects that can help achieve educational and scientific goals. 
Originality and Innovation: The innovation of this research lies in providing precise solutions for integrating Citizen Science into educational programs, addressing existing gaps in previous research, and bringing about transformations in attitudes and educational methods..

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Citizen science"
  • "educational planning"
  • "participatory education"
  • "meaningful learning"
  • "student scientific participation"