طراحی الگوی انتخاب رشته‌-محل داوطلبان کارشناسی ارشد مهندسی برق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت آموزشی دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران

2 دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

3 دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

4 دانشجوی دکتری اقتصاد آموزش عالی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

چکیده

در سال‌های اخیر آموزش عالی کشور با مسائل متنوعی نظیر صندلی‌های خالی در واحدهای دانشگاهی، بیکاری فارغ‌التحصیلان و... مواجه شده که چالش های جدی پیش روی برنامه ریزان آموزشی قرار داده است. لازمه مقابله با این چالشها، شناخت عوامل تعیین کننده انتخاب متقاضیان آموزش عالی و بویژه تصمیم به انتخاب رشته-محل تحصیل است که با طراحی الگوی مناسب بخوبی امکانپذیر می باشد. دستاوردهای مبتنی بر این الگو علاوه بر کمک به برنامه ریزان و سیاستگذاران آموزشی، به ارتقای کیفیت انتخاب و تصمیمات داوطلبان نیز کمک می نماید. در این مقاله الگوی انتخاب کُد-­رشته-­محل­های تحصیلی داوطلبان طراحی و با اتکا به نتایج آن تمایز رفتار داوطلبان به تفکیک جنسیت، وضعیت شغلی و محل سکونت تحلیل و ارزیابی شده است. جامعه تحقیق، داوطلبان رشته مهندسی برق کنکور کارشناسی ارشد سال 1397 است و الگوی انتخاب رشته-محل با استفاده از داده­های مربوط به ویژگی­های افرادی که حداقل یک کد رشته محل را انتخاب نموده­اند و کاربست رگرسیون لاجستیک مرتب شده برآورد شده­ است. یافته­های کلی نشان­دهنده گرایش بالای داوطلبان به کد­رشته­محل­های دانشگاه­های دولتی مستقر در تهران و مراکز استان­ها (اعم از روزانه و شبانه) می­باشد؛ داوطلبان رشته مهندسی برق با احتمال 75% یکی از این دو نوع کد رشته­ها را به عنوان گزینه اول انتخاب می­نمایند. همچنین به جز شاغلان دستگاههای دولتی، زنان بیشتر از مردان گرایش به حضور در کدرشته­های مستقر در شهر تهران دارند. علاوه بر آن در میان داوطلبان شاغل، تنوع بیشتری در انتخاب انواع کد رشته محل­ها مشاهده می­شود و در میان افراد غیرشاغل، گرایش قابل توجهی به دوره­های روزانه دانشگاه­های شهر تهران وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل ده درصد رتبه­های برتر نشان می­دهند که این گروه با احتمال بسیار زیاد، دوره­های روزانه دانشگاه­های دولتی تهران را انتخاب می­نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Model of University-Discipline Choice of Postgraduate Applicants in Electrical Engineering Discipline

نویسندگان [English]

  • Abolghasem Naderi Roushanavand 1
  • Ebrahim Khodaie 2
  • Jafar Ebadi 3
  • Mortaza Firouzbadi 4
1 PhD in Education Economics and Professor, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran
2 PhD in Applied Statistics and Associate Professor, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran
3 UniversitPhD in Economics and Associate Professor, Faculty of Economics, University of Tehrany of Tehran
4 PhD Student in Economics and Financial Management Higher Education,
چکیده [English]

In recent years, higher education in Iran has faced a variety of problems, such as university extra seats, unemployment of graduates, and so on, which cause critical challenges to educational planners and policy makers. Examining main determinants of the applicants’ choice is an important remedy to thses challenges that can be done through developing an appropriate university-discipline choice model. Results derived from such a model, can help educational planners to rectify the challenges and also improve the quality of the applicants’ choices. In other words, understanding the university choice models of applicants helps to understand university choice behavior in Iran and to improve the quality of their university choice, higher education policies, and the decisions of university administrators. In this article, the model of university choice and its determinants in terms of gender, occupation, and residence are designed and estimated using data on the characteristics of a randomly selected sample of participants in the 1397 entrance exam of Electrical Engineering master degrees. The data included information on the field chosen by participants who were allowed to choose the study field and select at least one university-location course. The results of the analyses emplying Rank-ordered logistic model, show a high tendency of the applicants to attend the state universities located in Tehran city and the capitals of Iran’s provinces. Women tend to prefer Tehran more than men and unemployed tend to be significantly more exposed to the daily courses of Tehran city universities. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unversity-Discipline Choice Model
  • Educational Planning
  • Master Degree
  • Rank-Ordered Logistic Regression
  • General Exam Enterance

مراجع

  • آراسته، ح.، بهرنگی، م.، و شریفی حسین آبادی، م. (1391). عوامل موثر در تصمیم گیری دانش آموزان سال چهارم دبیرستان برای ادامه تحصیل در دانشگاه. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران،16، 2-24.
  • احمدی،س.، حسنی، م.، موسوی، م.(1396). بررسی عدالت تربیتی بین انواع مدارس متوسطه نظری دوره دوم در ارومیه. مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 5 (10)، 113-136
  • پیروی، ن.، درخشان، ف.، کریمی، ط.، و آصف زاده ، س. (1391). عوامل موثر بر انتخاب رشته تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قزوین. دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 87-90.
  • خطیبی، ر.، یزدان پناه، ک.، وهابی، ا.، قاسمی، ب.، و خادم عرفان، م. (1384). بررسی عوامل تاثیرگذار بر انتخاب رشته دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان از دیدگاه خودشان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی.
  • رزاقی اصل، س. (1389). معیارهای انتخاب رشته طراحی شهری در ایران از منظر دانشجویان. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 3(4)، 69-76.
  • رمضانی, گل افروز, عزیزی, نعمت اله, شفیعی سروستانی, مریم. (1398). بازارگرایی در آموزش عالی: واکاوی نقش و کارکرد بازاریابی. مطالعات برنامه ریزی آموزشی. 8 (15)، 1-18
  • شایق، ص.، میرخانی، ح.، و بذرافکن، ل. (1388). دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد تاثیر برنامه روز معرفی دانشگاه بر انتخاب رشته تحصیلی. گام های توسعه در آموزش پزشکی، 40-49.
  • ضرغامی، م.، غفاری ساروی، و.، خلیلیان، ع.، و سفیدچیان، ع. (1382). عوامل موثر بر انتخاب رشته تخصصی فارغ التحصیلان پزشکی. دانشگاه علوم پزشکی بابل، 2، 18-23.
  • عابدیان ، ک.، و شاه حسینی، ز. (1391). عوامل موثر بر انگیزه دانشجویان پرستاری از انتخاب رشته تحصیلی خود (یک مطالعه مقطعی). نسیم تندرستی (سلامت خانواده)، 26-32.
  • عباس زاده ، ع.، برهانی ، ف.، و محدثه پور، م. (1390). عوامل موثر بر انتخاب رشته در دانشجویان پرستاری تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی کرمان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 600-608.
  • عبدی، ب.، و آقابایا، ا. (1387). بررسی عوامل موثر بر انتخاب رشته داوطلبان مجاز به انتخاب رشته کنکور سراسری. آموزش عالی ایران، 1(3)، 151-170.
  • عریضی سامانی، س.، و صلاحیان، ا. (1392). بررسی رابطه بین نظام ارزشی دانش آموزان و ملاک های انتخاب رشته داوطلبان ورود به دانشگاه در شهر اصفهان. نوآوری های آموزشی، 12(45)، 125-148.
  • علیزاده، ش.، و سیگارچیان، م. (1392). انگیزه انتخاب رشته مامایی و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان مامایی دانشگاه آزاد اسلامی رشت. گام های توسعه در آموزش پزشکی، 78-86.
  • علیزاده، ی.، خوشبخت، م.، کاظم نژاد، ا.، خوشرنگ، ح.، بهبودی ، ح.، محمدی، م.، رستم نژاد، م. (1393). عوامل مرتبط با تمایل دانشجویان پزشکی در انتخاب رشته تخصصی. دانشگاه علوم پزشکی گیلان،89، 29-36.
  • عنایتی نوین فر، ع. درانی، ک.، و کرم دوست ، ن. (1391). بررسی مقایسه ای عوامل موثر بر انتخاب رشته تحصیلی دانشجویان دانشکده های فنی و مهندسی و روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 66، 145-167.
  • قره آقاجی، ن.، و میراحدی، م. (1393). بررسی میزان انگیزه و علاقه دانشجویان کارشناسی رشته رادیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تبریز نسبت به انتخاب شغل و یا ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در سال 1391. توسعه آموزش جندی شاپور، 5(2)، 148-155.
  • گیلانی نیا ، ش.، و شریف، ب. (1389). شناخت و ارزیابی عوامل موثر در انتخاب دانشگاه محل تحصیل توسط متقاضیان تحصیلات دانشگاهی (جامعه مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی استان گیلان). فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد، 10، 33-42.
  • گیلاوند، ع. (1395). بررسی و مقایسه میزان علاقمندی دانشجویان رشته دندانپزشکی واحد پردیس خودگردان و دانشکده دندانپزشکی جندی شاپور اهواز به ادامه تحصیل در مقطع دکترای تخصصی. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 15(3)، 347-354.
  • محمدی، نرگس، فلاحی خشکناب، مسعود، ره گوی، ابوالفضل و حسینی، محمدعلی (1398). بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته ی پرستاری. آموزش پرستاری، دوره ۸، شماره ۴ ( مهر و آبان): 1-8.
  • نادری، ا. (1383). اقتصاد آموزش، تهران: نشر یسطرون.
  • نادری، ا. (1393). مباحث پیشرفته در اقتصاد آموزش: کارایی و اثربخشی بیرونی، تهران: دانشگاه تهران.
  • نادری، ا. (1394). سنجش و ارزیابی سرمایه انسانی بر پایه الگوی یکپارچه. تهران: دانشگاه تهران.
  • نادری، ا. (1397). مباحث پیشرفته در اقتصاد آموزش: کارایی و اثربخشی درونی. تهران: دانشگاه تهران.
  • هاشمی پور، م.، نوابی، ن.، و سرداری، ا. (1390). عوامل موثر بر تمایل به ادامه تحصیل در رشته های مختلف تخصصی در دانشجویان رشته دندانپزشکی کرمان رفسنجان و زاهدان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 979-982.
  • Beggs, S., Cardell, S., & Hausman, J. (1981). Assessing the potential demand for electric cars. Journal of Econometrics, 17(1), 1-19.
  • Czajkowski, M., Gajderowicz, T., Giergiczny, M., Grotkowska, G., & Sztandar-Sztanderska, U. (2017). Choosing the future: economic preferences for higher education using discrete choice experiment method (No. 2017-16).
  • Fuller, M. A., & Delorey, R. (2016). Making the choice: University and program selection factors for undergraduate management education in Maritime Canada. The International Journal of Management Education, 14(2), 176-186.
  • Hossler, D., & Gallagher, K. S. (1987). Studying student college choice: A three-phase model and the implications for policymakers. College and University, 207-222
  • Jackson, G. A. (1982). Public efficiency and private choice in higher education. Educational evaluation and policy analysis, 4(2), 237-247.
  • Kallio, R. E. (1995). Factors influencing the college choice decisions of graduate students. Research in Higher Education, 36(1), 109-124.
  • Klasik, D., Blagg, K., & Pekor, Z. (2018). Out of the education desert: How limited local college options are associated with inequity in postsecondary opportunities. Social Sciences, 7(9), 165.
  • Kusumawati, A. (2010). Privatization and marketization of Indonesian public universities: A systematic review of student choice criteria literature.
  • Long, B. T. (2004). How have college decisions changed over time? An application of the conditional logistic choice model. Journal of Econometrics, 121(1-2), 271-296.
  • Perna, L. W. (2006). Studying college access and choice: A proposed conceptual model. In HIGHER EDUCATION. Springer, Dordrecht: (pp. 99-157).
  • Pitre, P. E., Johnson, T. E., & Pitre, C. C. (2006). Understanding predisposition in college choice: Toward an integrated model of college choice and theory of reasoned action. College and University, 81(2), 35.
  • Skinner, B. T. (2018). Choosing college in the 2000s: An updated analysis using the conditional logistic choice model. Research in Higher Education, 1-31                                  
  • Veloutsou, C., Lewis, J. W., & Paton, R. A. (2004). University selection: Information requirements and importance. International Journal of Educational Management, 18(3), 160-171.
  • Vrontis, D., Thrassou, A., & Melanthiou, Y. (2007). A contemporary higher education student-choice model for developed countries. Journal of Business Research, 60(9), 979-989.
  • Walsh, S., Flannery, D., & Cullinan, J. (2018). Analysing the preferences of prospective students for higher education institution attributes. Education Economics, 26(2), 161-178.
  • Weisser, R. A. (2019). How personality shapes study location choices. Research in Higher Education, 1-29.

 

مطالعات برنامه ریزی آموزشی
دوره 8، شماره 16
بهمن 1398
صفحه 149-180

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 31 شهریور 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار