تحلیل کیفیت نظام آموزش عالی ایران بر اساس موازین رتبه‌بندی‌های جهانی: رهیافت‌هایی برای برنامه‌ریزان آموزش عالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه کردستان

2 عضو هیأت علمی / دانشگاه کردستان

3 دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی کیفیت نظام آموزش عالی ایران براساس موازین رتبه­بندی­های جهانی و ارائه رهیافت­هایی برای برنامه­ریزان آموزش عالی کشور است که از رویکرد تحقیق کیفی از نوع تئوری زمینه­ایی بهره گرفته است. شرکت­کنندگان در تحقیق، افراد صاحبنظر در  موسسه پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه­ تهران، موسسه آموزش عالی بیمه اکو، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه فنی و حرفه­ایی بود. ابزار مورد استفاده در پژوهش، مصاحبه نیمه­ساختارمند، به گونه­ایی که 16 نفر از افراد آگاه به حوزه مورد مطالعه با روش نمونه­گیری گلوله­برفی مورد مصاحبه قرار گرفتند و مصاحبه­ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشت. مدت زمان مصاحبه ها از60-30 دقیقه در نوسان بود. برای اعتبار سنجی داده­ها از دو روش بازبینی مشارکت­کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت­کننده در پژوهش استفاده شد. همچنین در تجزیه و تحلیل داده­ها نیز  از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد چالش­های اقتصادی، چالش­های فرهنگی-اجتماعی، چالش­های سیاست­گذاری، چالش­های مدیریت دانشگاهی، چالش­های زیرساختی، چالش­های آموزشی و چالش­های پژوهشی از عواملی هستند که منجر به ضعف رتبه دانشگاه­های کشور در رتبه­بندی­های جهانی شده­اند. در این راستا، لایه­گذاری، افزایش کارآیی و اثربخشی عملیاتی، تغییر مسیر سیاست­ها، گذر از رشد به توسعه و تقویت ارتباطات بین­المللی، از جمله راهبردهای ارائه شده به منظور بهبود رتبه دانشگاه­های ایران در رتبه بندی­های مذکور، شناسایی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The analysis of the quality of Iran's higher education system according to the world ranking standards

نویسندگان [English]

  • Atefeh Rigi 1
  • . . 2
  • Abdul Wahab pourghaz 3
1 The University of Kordestan
2 .
3 University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

Using the grounded theory-type qualitative approach, this study aims to investigate the challenges of Iran's higher education system according to the world ranking standards and suggest some new strategies to the country’s higher education policymakers and planners. Participants included 16 experts and senior officials from the Institute for Higher Education Research and Planning, University of Tehran, Eco Insurance Higher Education Institute, Alameh Tabatabae University and Technical and Vocational University whom were selected via snowball sampling method. Semi-structured interviews were applied to collect data based on theoretical saturation which were lasting between 30 and 60 minutes. For data validation both participants review (member check) and review by external experts (external check) were applied. Data was analyzed using open, axial, and selective coding. The findings showed that the following challenges have resulted in the poor position of the country's universities comparing with world ranking indicators: economic, sociocultural, policy-making, university management, infrastructural, educational, and research. Accordingly, layering, increasing operational efficiency and efficacy, policy changes, and transition from growth to development and reinforcement of international communications were the strategies proposed for improving the ranking of Iranian universities in the above ranking system. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • higher education
  • university rankings
  • global rankings

مراجع

  • استراس و کوربین. (1393). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه­ها و شیوه­ها. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ترجمه بیوک محمدی. 
  • اکبری، احمد؛ دیهیم، جواد؛ دهنوی، مریم. (1395). نقش سیاست­های آموزش عالی در برنامه­های توسعه پایدار. فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری. دوره  2، شماره 3، ص 54-73.
  • پاکزاد، مهدی؛ قائم پناه، عباس؛ جهان، مجید. (1391). بررسی جایگاه دانشگاههای مادر ایران در نظام­های بین­المللی رتبه بندی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی. رهیافت، دوره 22 ، شماره 53،،  ص 45-33.
  • جعفری، مصطفی؛ نوری، سیامک و طالبی، داود. (۱۳۹۱). الویت بندی شاخص های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور ارزیابی عملکرد و رتبه بندی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی چشم انداز مدیریت دولتی، دوره 10، شماره 2، ص  ۱۱۵-۱۲۹.
  • حسن زاده، م و نویدی، ف. (۱۳۹۲). نظام های رتبه بندی دانشگاه­ها. شیراز: تخت جمشید.
  • حسن­زاده، م؛ نویدی، ف؛ بینش، م. (1392). نظام­های رتبه­بندی دانشگاه­ها. شیراز: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام.
  • حشمتی، عطاءاله؛ کدخداپور، جمال؛ ملکی، علی. (1395). چلش­های پیش­روی پژوهش و آموزش میان­رشته­ای در نظام آموزش عالی ایران. کنگره ملی آموزش عالی ایران.
  • خسرو جردی، محمود و زراعت کار، ندا. (1391). مروری بر نتایج هفت نظام رتبه بندی دانشگاههای جهان. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، دوره 28، شماره1، ص 84-71.
  • خورسندی طاسکوه، علی؛ پناهی، مریم. (1395). تحلیل انتقادی نظام های رتبه بندی بین المللی دانشگاهها، پیشنهادات سیاستی برای آموزش عالی ایران. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی عالی ایران، دوره 8، شماره 2، ص 111- 136.
  • دانایی­فرد، حسن؛ امامی، سید مجتبی. (1386). استراتژی­های پژوه کیفی: تاملی بر نظریه­پردازی داده­بنیاد. اندیشه مدیریت، دوره 1، شماره 2 ، ص 69-97.
  • ربیعی، علی؛ نظریان، زهرا. (1390). عوامل موثر در سیاستگذاری آموزش عالی با رویکرد اصل 44. فصلنامه راهبرد، دوره 20 ، شماره 61 ، ص 276-247.
  • رمضانی، سیده­گل­افروز؛ مهنی،امید؛ عزیزی، نعمت­الله. (1396). بررسی موانع و چالش­های موثر بر ناکارآمدی پژوهش در دانشگاه فرهنگیان: رویکردی مبتنی بر نظریه داده­بنیاد. مدیریت و برنامه­ریزی در نظام­های آموزشی، دوره 11شماره 2، ص 50-27. 
  • زارع بناد کوکی، محمدرضا؛ وحدت زاده، محمدعلی؛ صالح اولیاء، محمد؛ لطفی، محمدمهدی. (1396). آسیب شناسی نظام های رتبه­بندی دانشگاه­ها از منظر اسناد فرادستی آموزش عالی کشور. کتابداری و اطلاع رسانی، دوره 2 شماره 1، ص 87-52.
  • شرفی، محمد. (1388). رتبه بندی های دانشگاهی در جهان. تدبیر، پیاپی(206 )، ص 96.
  • عزیزی، نعمت اله. (1396). ضرورت اصلاحات در آموزش عالی: تأملی بر چالشهای تحصیلات دانشگاهی در ایران. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  • فراستخواه، مقصود. (1387). بررسی وضع موجود و مطلوب ارزیابی نظام علمی در ایران با تاکید بر بخش آموزش عالی. فصلنامه سیاست علم و فناوری، دوره 1 شماره 32)، ص 58-43.
  • کریمی، صدیقه؛ شریف، مصطفی. (1393). چالش­های آموزش عالی در تدوین محتوای برنامه درسی با رویکرد جامعه یادگیری. رویکردهای نوین آموزشی، دوره 1، شماره 19، ص 142-107.
  • محمدی، آیین؛ مجتهد زاده، ریتا؛ کریمی، عبدالله. (1385). رتبه بندی رشته ها و دانشگاههای علوم پزشکی ایران و معرفی الگوهای برتر کشور در سال 1384. طب و تزکیه، دوره 14، شماره 3 ، ص 73-65.

 

  • Alma, B., Coşkun, E., Övendireli, E. (2016). University ranking systems and proposal of a theoretical framework for ranking of Turkish Universities: A case of management departments. Procedia - Social and Behavioral Sciences. VOL 235, Pages 128 – 138.
  • Altbach, P. G. (2012). The globalization of college and university rankings. Change: The Magazine of Higher Learning, VOL 44, Issue 1 , Pages 26-31.
  • Arkali Olcay, G., Bulu, M. (2017). Is measuring the knowledge creation of universities possible? A review of university rankings. Technological Forecasting & Social Change, VOL 123(C), Pages 153–160.
  • Bamigboye, G., Ede, A., Adeyemi, G. (2016). Impact of economic crisis on education: case study of southwest Nigeria. Conference paper.
  • Beerkens, M. (2018). Evidence-based policy and higher education quality assurance: progress, pitfalls and promise. European Journal of Higher education, VOL 8 Issue 3, Pages 272-287.
  • Benito, M., Romera, R. (2011). Improving quality assessment of composite indicators in university rankings: a case study of French and German universities of excellence. Scientometrics, VOL 89, Issue 1, Pages 153–176.
  • Billaut, J. C., Bouyssou, D,. Vincke, P. (2009). Shouldyoubelieveinthe Shanghairanking? AnMCDMview.
  • Brinkley, I. (2008). The Knowledge Economy: How Knowledge is Reshaping the Economic Life of Nations. London: The Work Foundation.
  • Charlton, S., Hannan, B., Herrick, C., Landy, M. and Mahar, S. (2005). Research on learning. Melbourne University: Department of Education and Training.
  • Charmaz, K. (2006). Groundng Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analsis. London: Sage Publications Ltd.
  • Creswell, J.W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. 4th Edition. Boston: Pearson Publication.
  • Dill, D. D., & Soo, M. (2005). Academic quality, league tables, and public policy: A cross-national analysis of university ranking systems. Higher Education, VOL 49, Issue 4, Pages 495-533.
  • Docampo, D. (2011). On using the Shanghai ranking to assess the research performance of university systems. Scientometrics, VOL 86, Issue 1, Pages 77–92.
  • Fernate, A., Surikova, S., Kalnina, D., Sanchez Romero, C. (2009). Research-Based Academic Studies: Promotion of the Quality of Learning Outcomes in Higher Education? Paper presented at the European Conference on Educational Research. University of  Vienna,  Pages 28-30.
  • P. (2001). Course cultures and learning organizations. Active Learning in Higher Education. VOL 2, Issue 8, Pagess 8-30.
  • Hazelkorn, E. (2009). Impact of Global Rankings on Higher Education Research and the Production of Knowledge. UNESCO Forum on Higher Education. Research and Knowledge, Occasional Paper NO 15, Pages 1-14.
  • Hazelkorn, E. (2009). Impact of Global Rankings on Higher Education Research and the Production of Knowledge. Paris: Unesco.
  • Hazelkorn, E. (2011). Rankings and the Reshaping of Higher Education: The Battle for World-Class Excellence. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Hazelkorn, E. (2013). How rankings are reshaping higher education. In V. Climent, F. Michavila & M. Ripolle´s, (Eds.), Los rankings universitarios, Mitos y Realidades. Tecnos. http://arrow.dit.ie/cgi/viewcontent.cgi?article=1023&context=cserbk.
  • Hoxby, C. M. (2001). The return to attending a more selective college: 1960 to the present. http://net.educause.edu/ir/library/pdf/ffp0002.pdf.
  • Huang, M. H. (2012). Exploring the h-index at the institutional level: A practical application in world university rankings. Online Information Review, VOL 36, Issue 4, Pages 534-547.
  • Jarocka, M. (2015). Transparency of University Rankings in the Effective Management of Universities. Business, Management and Education, VOL 13, Issue 1, Pages 64-75.
  • Jeremic, V; Bulajic, M; Martic, M & Radojicic, Z. (2011). A fresh approach to evaluating the academic ranking of world universities. Scientometrics, VOL 87, Issue 3, Pages 587-596.
  • Johnson, B., & Christensen, L. (2008). Educational research: Quantitative, qualitative and mixed approaches. 3rd Edition. Los Angeles: Sage Publication.
  • Lee, J. (2013). Creating world-class universities: implications for developing countries, Prospects, VOL 43, Issue 2, Pages 233-249.
  • Liu, N. C. (2009). The story of academic ranking of world universities. International Higher Education, VOL 54, Internation Issue, Pages 2–3.
  • Locke, William, Line Verbik, John T. T. Richardson, and Roger King. (2008). Counting What Is Measured or Measuring What Counts? League Tables and Their Impact on Higher Education Institutions in England. Report to HEFCE. Bristol: Higher Education Funding Council for England.
  • Lukman, R., Krajnc, D., & Glavič, P. (2010). University ranking using research, educational and environmental indicators. Journal of Cleaner Production, VOL 18, Issue 7, Pages 619-628.
  • Merisotis, J., & Sadlak, J. (2005). Higher education rankings: Evolution, acceptance, and dialogue. Higher Education in Europe, VOL 30, Issue 2, Pages 97-101.
  • Moyo, D. (2009). Dead aid. Penguin, London.
  • Mueller, R., & Rockerbie, D. (2005). Determining demand for university education in Ontario by type student. Economics of Education Review. VOL 24, Issue 4, Pages 469-483.
  • Nazarko, J., Kuzmicz, K.A., Szubzda-Prutis, E. & Urban, J. (2009). The general concept of benchmarking and its application in higher education in Europe. Higher Education in Europe, VOL 34, Issue 3-4, Pages 497-510.
  • (2007). Funding Systems and Their Effects on Higher Education Systems: Country study Austria, OECD.
  • Pavel, A. P. (2015). Global university rankings - a comparative analysis. Procedia Economics and Finance, VOL 26, Pages 54 – 63.
  • Rizo, F. M. (2010). University rankings: a critical view. Revista de la educacion superior, 40(1), 77-97.
  • Sadlak, J., Merisotis, J., & Liu, N. C. (2008). University rankings: Seeking prestige. Raising visibility and embedding quality—the Editors’ views. Higher Education in Europe, VOL 33, Pages 195–199.
  • Salmi, J. (2009). The Challenge of Establishing World - Class Universities. Pages 36- 40.
  • Sanoff, A. P., Usher, A., Savino, M., & Clarke, M. (2007). College and University Ranking Systems: Global Perspectives and American Challenges. Institute for Higher Education Policy.
  • Shehatta, I., & Mahmood, k. (2016). Correlation among top 100 universities in the major six global rankings: policy implications. Scientometrics, VOL 109, Issue 2, Pages 1231–1254.
  • Shin, J.C., Toutkoushian, R.K. (2011). The past, present, and future of University Rankings. In: Shin, J.C., Toutkoushian, R.K., Teichler, U. (Eds.), University Rankings, The Changing Academy: The Changing Academic Profession in International Comparative Perspective (3). Springer Science, Dordrecht.
  • Waters M (2001). Globalization. Routledge, London.
  • Xu, W. (2012). Worldwide university ranking and its underlying basis: a perspective of university orientation towards excellence. School of Education University of Iceland. Retrieved from http:// skemman.is/ stream/get/1946/14137/33414/1/$6253$5370$7248-Final_version3101.pdf.

Yat Wai lo, W. (2014). University rankings: Implications for higher education in Taiwan. Springer Science & Business Media.

مطالعات برنامه ریزی آموزشی
دوره 8، شماره 16
بهمن 1398
صفحه 121-151

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 تیر 1398
  • تاریخ بازنگری: 09 مهر 1398
  • تاریخ پذیرش: 01 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار