نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران.
2
دانشیار، گروه برنامه ریزی درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3
استادیار، گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
10.22080/eps.2025.28512.2309
چکیده
هدف: برنامه‌ریزی موثر آموزشی برای استفاده از فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی نیازمند شناسایی و توسعه شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان است. این شایستگی‌ها شامل نگرش‌ها، دانش و مهارت‌ها برای آموزش و بازخورد موثر می‌باشد. این مطالعه به ارزیابی شایستگی‌های دیجیتالی معلمان در زمینه هوش مصنوعی و پیشنهاد راهکارهایی برای برنامه‌ریزی آموزشی می‌پردازد.
روش‌شناسی: این پژوهش با رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی انجام شد. محیط پژوهش شامل 21 نفر از معلمان، اساتید و خبرگانی از شهرهای مشهد و تهران بودند که از هوش مصنوعی در آموزش استفاده می‌کردند و با محیط کلاس آشنا بودند که با روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختار‌یافته جمع‌آوری و با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند.
یافته‌ها: این مطالعه نشان داد که ادغام هوش مصنوعی در آموزش نیازمند توسعه هشت شایستگی کلیدی توسط معلمان است: مهارت‌های آموزشی، ویژگی‌های تحول‌آفرین، دانش نظری، مهارت‌های عملی، خودانگیزشی، درک فناوری، تعامل بین‌نسلی و تحلیل داده‌ها. برای بهره‌برداری کامل از مزایای هوش مصنوعی، معلمان باید فرصت‌ها و چالش‌های آن را شناسایی کنند. چهار فرصت کلیدی شناسایی شد: تولید ایده، خلق محتوا، بهبود فرآیندهای آموزشی و افزایش کارایی در زمان و هزینه‌ها. در عین حال، هشت چالش شامل پرورش تفکر انتقادی، حفظ هویت آموزشی، مسائل دسترسی، پاسخگویی، نگرانی‌های اجتماعی، حریم خصوصی و مشکلات فنی است. این مطالعه نیاز به اقدام در شش حوزه را برجسته می‌کند: آموزش معلمان، برتری، زیرساخت، آموزش خلق محتوا، توسعه منابع و بسته‌های پشتیبانی.
نتیجه‌گیری و پیشنهادها: نتایج این پژوهش بر ضرورت برنامه‌ریزی جامع برای توسعه شایستگی‌های دیجیتالی معلمان تأکید دارد. شناسایی شایستگی‌ها، فرصت‌ها، و چالش‌های مرتبط با هوش مصنوعی، به سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان آموزشی کمک می‌کند تا راهبردهای مؤثری برای یکپارچه‌سازی این فناوری در نظام آموزشی طراحی کنند. براین‌اساس پیشنهاد می‌شود برنامه‌های آموزشی معلمان بر اساس یافته‌های این پژوهش بازنگری و به‌روزرسانی شوند تا امکان بهره‌گیری حداکثری از هوش مصنوعی در آموزش فراهم گردد.
نوآوری و اصالت: این مطالعه قابلیت‌های دیجیتال معلمان در زمینه هوش مصنوعی را شناسایی کرده و فرصت‌ها و چالش‌های مرتبط با آن را تجزیه و تحلیل می‌کند و چارچوبی برای برنامه‌ریزی آموزشی ارائه می‌دهد که مهارت‌ها را تقویت کرده و استراتژی‌هایی برای ادغام هوش مصنوعی در آموزش پیشنهاد می‌کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Identifying digital professional competencies of teachers in the field of artificial intelligence application in education.
نویسندگان [English]
-
Ameneh Ghodrati
1
-
Marjan kian
2
-
Yousef Mahdavinasab
3
1
Curriculum Instruction , Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2
Associate Professor, Department of Curriculum Planning, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran.
3
Assistant Professor, Department of Educational Technology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Aim: Artificial Intelligence (AI), as one of the most significant branches of information technology, has brought about a fundamental transformation in e-learning. However, the use of this technology in higher education faces several challenges. Therefore, this research explores the barriers and challenges to the implementation of AI in the higher education system.
Methodology: This study was conducted using a qualitative, grounded theory approach. Data were collected through interviews with 14 educational technology experts, and data analysis was carried out using open, axial, and selective coding.
Results: The data analysis led to the identification of six main categories and sixteen subcategories. The key challenges included a lack of advanced equipment, internet filtering, and slow speeds; cultural barriers such as resistance to change, a lack of clear regulations, and weak oversight in legal aspects; a shortage of specialised personnel; and concerns about AI's impact on traditional jobs. Additionally, national, international, familial, and educational factors also influenced the process. Solutions for overcoming these barriers include strengthening infrastructure and offering educational programs for students. The consequences of these challenges may include the widening of the digital divide, limitations on economic growth, and weakened innovation.
Conclusions and suggestions: To facilitate the implementation of AI in higher education, it is recommended that educational planning include the enhancement of infrastructure, development of specialised courses, attitude changes through awareness programs, the formulation of supportive regulations, and the expansion of national and international collaborations.
Innovation and originality: This research, by analysing the cultural, infrastructural, and regulatory barriers to AI implementation in higher education, offers practical solutions to facilitate the adoption of this technology through educational planning.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Digital Competencies of Teachers
-
Artificial Intelligence in Education
-
Technology in Educational Planning
)