طراحی محیط و برنامه‌های آموزش سلامت‌محور در راستای ارتقاء سلامت دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش تربیت‌بدنی، دانشگاه فرهنگیان، ‌تهران، ‌ایران

2 گروه مدیریت ورزشی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، ‌تهران، ‌ایران

10.22080/eps.2024.27830.2284

چکیده

هدف: برنامه‌های آموزشی سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور عامل مهمی در دستیابی به میزان موفقیت و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر طراحی محیط و برنامه‌های آموزش سلامت‌محور در راستای ارتقاء سلامت دانش‌آموزان استان مازندران بود.
روش­‌شناسی: روش اجرای پژوهش حاضر به‌صورت کیفی و بر اساس تئوری نظریه داده بنیاد (گرندد تئوری) بود. همچنین پژوهش بر اساس دسته‌بندی تحقیقات بر مبنای هدف به‌صورت اکتشافی – توسعه‌ای می‌باشد. داده‌های لازم جمع‌آوری و با استفاده از روش نظریه داده بنیاد به‌مثابه تکنیکی پژوهشی، مفاهیم، مقوله‌ها شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه متخصصان و صاحب‌نظران حوزه تعلیم‌وتربیت و مدارس استان مازندران بود. برای تعیین نمونه‌های این پژوهش از روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد. نمونه‌گیری هدفمند برای انتخاب  ۱۸ متخصص حوزه سلامت دانش‌آموزان انجام شد که از همه آن‌ها مصاحبه‌های تخصصی در حوزه سلامت تحصیلی دانش‌آموزان به عمل آمد. همچنین باتوجه‌به مصاحبه به‌عمل‌آمده از پرسشنامه محقق ساخته سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور با ضریب آلفای کرونباخ ۸۶/۰ استفاده شد.
یافته­‌ها: مدارس مروج سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور در شش مقوله اصلی (شرایط‌مداخله‌گر، عوامل‌موثرمدارس، شرایط زمینه‌ای، پیامد‌های‌مدارس، راهبرد‌های‌موثر و ابعاد مدارس) بررسی شدند.  نتایج تحقیق نشان داد که در  مدل ارائه می‌تواند در راستای استانداردسازی مقوله سلامت تحصیلی دانش‌آموزان استفاده گردد.
نتیجه‌­گیری و پیشنهادات: باتوجه‌به نتایج تحقیق پیشنهاد می‌شود که متخصصین نظام سلامت مدارس دستورالعمل‌هایی در جهت ایجاد محیطی سالم تهیه کنند و توسعه برنامه‌های آموزش سلامت‌محور در راستای ارتقاء سلامت دانش‌آموزان با چشم‌انداز کوتاه‌مدت و میان‌مدت و بلندمدت و تأکید روی برنامه‌هایی متناسب در جهت افزایش سطح فعالیت بدنی  و مؤلفه‌های روانی ایجاد کنند.
اصالت و نوآوری: این پژوهش برای اولین بار به  طراحی محیط آموزشی سلامت‌محور با تأکید روی فعالیت بدنی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی سلامت جسم و روان دانش‌آموزان پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Designing the Environment and Health-oriented Education Programs for Improving students' health

نویسندگان [English]

  • Morteza Homayounia 1
  • Mohammad Arazm 2
  • katayoun Hamidizadeh 3
1 Department of Physical Education, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran
2 Department of sport management, Mazandaran University, Babolsar, Iran
3 Department of Educational Sciences, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: Health-oriented academic lifestyle training programs are essential in enhancing students' success rates and academic performance. This study aimed to design health-oriented educational programs and environments to improve students' well-being in Mazandaran province.
Methodology: This qualitative study was conducted using grounded theory. The research is categorized as exploratory-developmental and aims to uncover insights for program development. Data collection involved expert interviews, followed by conceptual analysis through grounded theory techniques. The research sample comprised specialists in education, training, and school health in Mazandaran. Using purposive and snowball sampling, 18 health experts in student academic well-being were selected and interviewed. Data was further collected using a custom-developed Health-Oriented Academic Lifestyle Questionnaire, achieving a Cronbach's alpha reliability of 0.86.
Results: The study identified six core categories crucial to promoting health-oriented academic lifestyles: intervening conditions, effective school factors, contextual conditions, school outcomes, effective strategies, and school dimensions. Findings demonstrate that the proposed model can serve as a standardized framework for enhancing students' academic health.
Conclusions and suggestions: Based on the findings, it is recommended that school health system specialists develop comprehensive guidelines for fostering healthy learning environments. Health-oriented educational programs should be designed with short-, medium-, and long-term goals, focusing on programs that enhance physical activity and psychological well-being.
Innovation and originality: This study is the first to design a health-oriented educational model that emphasizes physical activity as a core component for supporting students' physical and mental health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifestyle
  • health
  • environment design
  • students
  • educational programs